ร้านนางไอ่คำ...เมืองท่าแขก
ณรงค์ ชื่นนิรันดร์
4 ธ.ค.52
อาหารในประเทศลาว มีลักษณะเหมือนกับอาหารทางอีสาน ประเทศไทย อยู่หลายอย่าง ทั้งปิ้งไก่ หมกหน่อไม้ใส่หมู แกงอ่อม หมูปิ้ง น้ำพริกปลาร้า ลาบ แจ่วปลา ฯลฯ ทันทีที่ผม เดินทางถึงเมืองท่าแขก แขวงคำม่วน ประเทศลาว ซึ่งเมืองนี้ ตั้งอยู่ฝั่งตรงกันข้ามกับจังหวัดนครพนม ประเทศไทย ผมได้เดินไปยังห้องประชุมของโรงแรม Riveria Hotel ซึ่งตั้งอยู่ใกล้ด่านตรวจคนเข้าเมือง
การมาโรงแรมแห่งนี้ก็มาเพื่อรับฟังการบรรยายสรุป โครงการผลิตไฟฟ้าเขื่อนน้ำเทิน 2 ที่จะผลิตกระแสไฟฟ้าส่งไปขายให้กับประเทศไทย แต่ตอนนี้อย่าเพิ่งสนใจก่อน นะครับ เอาเรื่องที่อยู่รอบ ๆ ตัวเราก่อน แล้วผมจะเล่าที่มาที่ไปของโรงไฟฟ้าแห่งนี้อย่างละเอียดต่อไป ครับ
ผมยืนอยู่หน้าโรงแรม เมื่อมองไปรอบ ๆ ก็จะเห็นฝั่งเมืองนครพนม และร้านค้าขายอาหารบริเวณด้านหน้าโรงแรม ซึ่งมีอยู่ 2 ร้าน ร้านหนึ่งขายอาหารประเภทติ่มซำ ก๋วยเตี๋ยว และมีอีกร้านหนึ่ง ตอนนั้นเวลาประมาณ 10 โมงเช้า (4ธ.ค.52) เริ่มที่จะเปิดร้าน ซึ่งเป็นประเภทร้านข้าวแกงเหมือนบ้านเรา แม่ค้าเริ่มยกมาทีละหม้อ จนเต็มที่วางหน้าร้าน ส่วนด้านข้าง ๆ โต๊ะที่วางหม้อ กำลังย่างเนื้อหมู ควันโขมง ลูกค้าเหมือนกับรู้เวลา เปิดร้าน ต่างมายืนรอซื้ออาหาร ที่ปรุงเสร็จใหม่ ๆ ผมยืนดูภายนอกก็รู้ว่าน่ากิน ผมเริ่มการสนทนา ทั้งภาษาลาวและภาษาไทยปนกัน ซึ่งก็ได้รับการตอบรับพูดคุยเป็นอย่างดี ผมขออนุญาตเปิดดูทีละหม้อ โอ้น่าเจี๊ยะครับ
นางไอ่คำ นิลวงศ์ เจ้าของร้าน เล่าให้ฟังเป็นภาษาลาว ว่า ร้านเปิดขายอาหารมาหลายสิบปีแล่ว แต่ก่อนขายของพวก ยาสีแข่ว สบู่ น้ำแข็งอนามัย แต่กะขายบ่ ดี กะเลยเปิดขายอาหาร จังซิเห็นนั่นหล่ะ กะขายดี เมิดสุมื้อ นางไอ่คำ เล่าให้ผมฟังเป็นภาษาลาว ซึ่งผมก็พอจะเข้าใจ เพราะตัวผมเองก็เติบโตที่ภาคอีสาน จึงไม่ค่อยเป็นปัญหาด้านภาษา ซึ่งอธิบายให้ท่านได้ฟังว่า ทางร้านเปิดขายของพวกสบู่ ยาสีฟัน น้ำแข็งหลอด หลายปี แต่ขายไม่ดี ก็เลยหันมาทำกับข้าวขาย และขายดี หมดทุกวัน
ก็ไม่แปลกหรอกครับเมื่อผมเปิดดูทุกหม้อที่ใส่อาหาร ล้วนน่ากินทั้งนั้น หม้อแรก คือ แกงอ่อมซีนเนื้อท้องวัว แกงอ่อมที่ว่านี้ ประกอบด้วย เนื้อวัว ที่เป็นส่วนของท้องวัว เนื้อไม่หยาบ แต่นุ่มมันติดมันนิด ๆ ผักที่ใส่ในแกงอ่อมก็จะประกอบไปด้วย มะเขือเปราะ ถ้ามะเขือลูกเล็กก็จะเรียกว่า หมากแข่ง นอกนั้นก็จะมี ส้มแขก หอมสด ผักอีฮีน เป็นผักที่ขึ้นตามท้องนา จะให้กลิ่นหอมกรุ่น หากมีผักชีลาว ก็จะใส่รวมลงไป เพื่อเพิ่มความอร่อย และที่ขาดไม่ได้ก็คือ ตะไคร้ตำละเอียด พริกสดตำละเอียด เกลือ และที่เป็นเอกลักษณ์ของอาหารที่ลาว ก็คือ ข้าวเบือ เป็นการนำเอาข้าวสารเหนียวมาตำให้ละเอียด แล้วผสมลงไปในหม้อแกงอ่อม สิ่งที่ได้ก็คือ จะทำให้น้ำแกงอ่อม มีความข้นไม่ใส และรสชาติ จะออกนัว ๆ ซึ่งหมายถึง กลมกล่อม ไม่เค็มเกินไป ไม่เผ็ดเกินไป และที่ขาดไม่ได้และจำเป็นต้องใส่คือน้ำปลาร้า หรือน้ำปลาแดก นั่นเอง ครับ และอาหารจะอร่อยหรือไม่อร่อยจะขึ้นอยู่กับปลาแดกนี่แหล่ะครับ ซึ่งถือเป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมของคนลาว เพราะคนลาวเขาไม่ใช้น้ำปลา ครับ
หม้อที่สองที่ผมเปิดดูก็คือ อบเนื้อ เป็นการนำเนื้อวัว โดยใช้ส่วนผสมของพริกแกง ที่ไม่เผ็ดนัก ดูเหมือนกับแกงมัสมั่น เมืองไทย ครับ ดูแล้วก็น่ากิน
หม้อที่สาม คือ หมูอบซ๊อส ดูหน้าตาก็เหมือนกับ ผัดเปรี้ยวหวานหมู แต่ที่ดูด้วยตา จะใช้กระดูซี่โครงหมูมาทำ ก็น่ากินไปอีกแบบ ครับ ส่วนผสม ก็จะประกอบไปด้วย แตงกวา มะเขือเทศ พริกชี้ฟ้า ที่ขาดไม่ได้ก็คือ ซ๊อส ผมไม่แน่ใจว่าจะใช้ยี่ห้อ ซ๊อส ตราศรีราชา หรือ ภูเขาทอง หรือ ตราเด็กสมบูรณ์ กันแน่ แต่ดูแล้วน่ากิน
หม้อที่สี่ คือ หมกหน่อไม้ใส่หมู รูปลักษณะในการห่อก็เหมือนห่อหมกบ้านเรานี่ครับ แต่ข้างในไม่นะครับ แหมอันนี้ก็น่ากิน แต่ผมเปิดดูไม่ได้ก็เลยตันใจซื้อมาห่อหนึ่งมาลองชิม ข้างในห่อก็จะมี หน่อไม้ เนื้อหมู พริกสดตำละเอียด ข้าวเบือ ผักอีฮีน ใบอีตู่ หรือ ใบแมงลัก นั่นเองครับ อร่อยครับ อันนี้ผมลองชิมแล้วรับประกัน
หม้อที่ห้า คือนึ่งไก่ไข่ เป็นการเอาไก่กับไข่ยวง ที่ยังอยู่ในท้องไก่ นำมานึ่งปนกันกับเนื้อไก่ โดยมีส่วนผสมของ เครื่องปรุงที่คล้ายกับ หมกหน่อไม้ใส่หมู อันนี้ก็อร่อยครับ
หม้อที่หก คือ แจ่วปลาดุกนา ที่เห็นก็จะเป็นปลาดุกนา ตัวเล็ก ๆ เป็นปลาดุกที่หาได้ตามท้องนา จึงมีแต่ตัวเล็ก ๆ ไม่เหมือนปลาดุกเลี้ยงบ้านเรา วิธีกิน นางไอ่ บอกว่า สิมีน้ำแจ่ว หรือ น้ำพริก ราดที่ตัวปลา และกะกินกับผัก อันนี้ขายเป็นซุด แซบคือกันเด้อ เออ...ผมดูแล้วก็น่ากิน
ส่วนที่กำลังย่าง อยู่เทิ้งเต่า กะคือย่างซี่น หมู อันนี้ตอนละ15 พัน กีบ เป็นเงินไทยเท่าไหร่ หละ แหม๋ ผมไม่อยากจะคิด ฟังดูตัวเลขแล้วเวียนหัว คิดเป็นเงินไทยกะประมาณ 60 บาท เอาบ่ แซบเด้ ตอนหนึ่งกะบักใหญ่ นางไอ่ เว้าลาวอย่างคล่องแคล่ว อย่างงั้น ผมเอาชิ้นหนึ่ง ดูน่ากิน
เมื่อผมสำรวจอาหารเสร็จแล้ว ก็เริ่มสั่งซื้ออาหารตามที่ผมอยากจะกิน ซึ่งประกอบด้วย หมกหน่อไม้ใส่หมู นึ่งไก่ไข่ หมูปิ้ง และข้าวเหนียว ซึ่งแม่ค้า ตักให้ผม 20 บาท เอ้า ยี่สิบ บาทก็ ยี่สิบ เมื่อรวมทั้งหมด นางไอ่ หันมาบอกผมว่า ร้อยซาวบาท ซึ่งหมายถึง ร้อยยี่สิบบาท หรือคิดเป็นเงินลาวก็ประมาณ 30,000 K (อ่านว่า : สามสิบพันกีบ )เมื่อเทียบแล้วก็พอ ๆ กับเมืองไทย ผมก็ถามอยู่ในใจว่า เอ๊ะ แพงไหมนี่ เอาเถอะไหน ๆ ก็มาแล้วก็ลองกินอาหารลาวดูว่าจะอร่อยแค่ไหน จะได้เอาไปบอกเพื่อนที่เมืองไทยกันได้ เย็นวันนั้นผมไม่ได้ลงมาทานอาหารที่การไฟฟ้าจัดให้ หลายคนก็ถามถึงผมว่าคุณณรงค์ ไปไหน แต่ก็มีคนตอบให้ว่าผมคงไม่สบาย แต่ขอโทษครับ ผมนั่งกินอาหารลาว อยู่บนห้อง ก็เลยไม่ได้ลงมาร่วม โอ้ย...แซบหลายเด้อ เถื่อหน้า ข่อยซิมากินอีก แต่ข้าวที่นางไอ่ กับเนื้อหมูย่างที่ได้มาผมกินไม่ไหมดครับเพราะให้มาเยอะมาก และตอนนี้ผมลดน้ำหนักอยู่ด้วยก็เลยต้องระมัดระวังการกินมาก ก็เลยเอาแค่ให้รู้ว่า แซบ ๆ เด้อ ท่านใดจะไปทานอาหารร้านนี้ ก็เชิญนะครับ ร้านนางไอ่ ตั้งอยู่หน้าโรงแรม Riveria เมืองท่าแขก แขวงคำม่วน สปป.ลาว หรือประเทศลาว ที่เรารู้จักกันดี ร้านนี้หาไม่ยากครับ เมื่อเราขึ้นท่าเรือและผ่านการตรวจคนเข้าเมือง ก็เดินออกมาร้านก็จะตั้งอยู่ประตูทางเข้าโรงแรมพอดี อ้อ ..ร้าน เปิดเวลา 10 โมงเช้านะครับ ถ้าเลยเวลาอาหารก็จะหมดนะครับ เพราะอาหารเขาขายดีมาก และผมต้องขอขอบคุณ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยที่พาผมมาเมืองลาว ได้เห็นอาหารการกินและความเป็นอยู่ของคนลาว ครับ
* * * * * * * * * * * *
|