นายปลื้ม  วุฒิศักดิ์ หัวหน้ากิ่งเกาะคอเขา

กิ่งอำเภอเกาะคอเขา ข้อมูล ประจำปี 2509 ในรายงานกิจการของอำเภอเกาะคอเขา
รวบรวม โดย ณรงค์ ชื่นนิรันดร์

ข้อมูลจากเอกสารเก่า เมื่อปี 2509 นายปลื้ม วุฒิศักดิ์ ปลัดอำเภอโท ผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอเกาะคอเขา

กิ่งอำเภอเกาะคอเขา มีอยู่ในความเป็นจริง ปัจจุบันไม่มีให้เห็นสภาพของการเป็นหน่วยการปกครองในระดับจังหวัด ทั้ง ๆ ที่ ครั้งหนึ่งเมื่อ 1,000 ปี มีความเจริญรุ่งเรือง ในฐานะที่เป็นเมืองหน้าด่านด้านทะเลอันดามัน ในการติดต่อค้าขายกับอารยประเทศ ทั้งชมพูทวีป เปอร์เซีย ยุโรป กรีซ โรมัน

ข้อมูลเมื่อปี 2509
กิ่งอำเภอเกาะคอเขา เป็นกิ่งอำเภอหนึ่งของจังหวัดพังงา ขึ้นอยู่ในความปกครองของอำเภอตะกั่วป่า ตั้งอยู่ริมฝั่งมหาสมุทรอินเดีย ตัวที่ว่าการกิ่งอำเภอถึงแม้นมีชื่อว่า "เกาะ" อยู่ด้วยก็หาได้ตั้งอยู่บนเกาะไม่( ปัจจุบันคือ อำเภอคุระบุรี )แต่ตั้งอยู่ริมทางหลวงแผ่นดินสายที่ 4 (ตอนระนอง-ตะกั่วป่า ) ตรง กม.177 เป็นกิ่งที่อยู่ทางเหนือสุด และเป็นอำเภอหน้าด่านของจังหวัดพังงาและอยู่ห่างตัวจังหวัดประมาณ 177 กม. และห่างอำเภอตะกั่วป่า ประมาณ 55 กม.ห่างจากจังหวัดระนอง ประมาณ 177 กม. การเดินทางไปมาสะดวก สภาพทั่วไปเป็นป่าและภูเขาเหมาะแก่การทำสวน และมีเกาะต่าง ๆ มากมาย มีพรรณไม้และสัตว์ป่าสัตว์น้ำนานาชนิด

ประวัติ เกาะคอเขา เป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ อย่างมาก กล่าวคือ เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2448 ทางราชการได้จัดตั้งเมืองที่เกาะคอเขา โดยศาลากลางจังหวัดตะกั่วป่า(เดิม) มาตั้งที่เกาะคอเขา เรียกว่า เมืองใหม่ มีเจ้าเมืองเป็นผู้ปกครอง ต่อมาราว พ.ศ.2556 รัชกาลที่ 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ยุบเมืองใหม่ และให้ย้ายไปตั้งที่บ้านย่านยาว (ที่ตั้งที่ว่าการอำเภอตะกั่วป่า ปัจจุบัน) ดังนั้นเมืองใหม่ จึงถูกลดฐานะลงเป็นเพียงอำเภอ เรียกว่า อำเภอเกาะคอเขา ต่อมา เมื่อ พ.ศ. 2481 อำเภอเกาะคอเขาก็ถูกลดฐานะลง เป็นเพียง กิ่ง เรียกว่า กิ่งอำเภอเกาะคอเขา ตัวที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 1 ตำบลเกาะคอเขา ต่อมาเมื่อวันที่ 1 มกราคม 2508 กระทรวงมหาดไทย ประกาศให้ย้ายมาตั้งที่ว่าการใหม่ที่ริมทางหลวงแผ่นดินสายที่ 4 (ตอนระนอง-ตะกั่วป่า) หมู่ 2 ตำบลคุระบุรี ซึ่งเป็นที่ตั้งของที่ว่าการกิ่งอำเภอ (ปัจจุบันคือ อำเภอคุระบุรี )

การปกครองและทำเนียบตำบลหมู่บ้าน (ข้อมูล ปี 2509)
กิ่งอำเภอเกาะคอเขา มีเนื้อที่ประมาณ 932.302 ตารางกิโลเมตร แบ่งเป็นการปกครอง ออกเป็น 4 ตำบล 20 หมู่บ้าน ดังนี้

1.ตำบลเกาะคอเขา มี 5 หมู่บ้าน คือ
หมู่ 1 บ้านเมืองใหม่ นายเหลื่อม สุขไกรรัตน์ เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 2 บ้านนอกนา นายจ๋วน บุญชู เป็นผู้ใหญ่บ้าน และ เป็นกำนัน ด้วย
หมู่ 3 บ้านปากหาญ นายโสภณ นาเวศ เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 4 บ้านทุ่งตึก นายทนง ข้อหลิว เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 5 บ้าบางเนียง นายเลี่ยม เดชอุดม เป็นผู้ใหญ่บ้าน

2.ตำบลเกาะพระทอง มี 5 หมู่บ้าน คือ
หมู่ 1 บ้านทุ่งดาบ นายด้วน ศรีสว่าง เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 2 บ้านเกาะชาด นายเกียรติ บุญผลิต เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 3 บ้านเกาะหระ นายวิจิตร มีเพียร เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 4 บ้านปากจก นายบุตร สุคันธรส เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 5 บ้านเกาะสุรินทร์ อยู่ในมหาสมุทรอินเดีย ขณะนี้ยังไม่มีคนเข้าไป
อยู่อาศัย จึงไม่มีผู้ใหญ่บ้าน (ข้อมูล พ.ศ. 2509)

3.ตำบลบางวัน มี 2 หมู่บ้าน คือ
หมู่ 1 บ้านบางวัน นายวัน ประพรม เป็นผู้ใหญ่บ้าน
หมู่ 2 บ้านตำหนัง นายเข้ม ต่างจิต เป็นผู้ใหญ่บ้าน

* * * * * * * * * * *