ประวัติอำเภอตะกั่วทุ่ง
ณรงค์ ชื่นนิรันดร์ รวบรวม
ข้อมูล พ.ศ.2509
อำเภอตะกั่วทุ่ง เป็นเมืองโบราณเมืองหนึ่งของประเทศไทย แต่ไม่สามารถค้นหาหลักฐานประวัติความเป็นมาได้อย่างละเอียดสมบูรณ์ เท่าที่สามารถค้นหาได้ โดยมีหลักฐานอ้างอิงบ้าง จากคำบอกเล่าบ้าง ได้ความว่า เมืองตะกั่วทุ่งเดิมตั้งอยู่ที่ตำบลบ้านค่าย อำเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา เป็นเมืองจัตวา มีเจ้าเมืองปกครองอยู่ในชั้นตำแหน่ง......(ข้อมูลจากหนังสือเลือนรางอ่านไม่ออก.... บัญชาปลัดยกกระบัตรกรมการ และราษฎรบรรดาอยู่ในเขตแดนเมืองตะกั่วท่งทั้งสิ้น และขึ้นกับเมืองตะกั่วป่า โดยอยู่ใต้บังคับบัญชาเทียบที่พระยาเสนานุชิตสิทธิสาตรามหาสงครามสยามรัฐภักดีสิริยพาห ผู้สำเร็จเมืองตะกั่วป่า
เมืองตะกั่วทุ่ง ได้มีเจ้าเมืองปกครองติดต่อกันมาตามลำดับหลายคนด้วยกัน เท่าที่ทราบ คือ พระยาบริสุทธิโลหภูมิมินทราธิบดี (ถิ่น) พระบริสุทธิโลหภูมิมินทราธิบดี (อ่อน) พระบริสุทธิโลหภูมิมินทราธิบดี (นายเล่ห์ อาวุธ) จนกระทั่งถึงปี พ.ศ. 2440 ผู้ว่าราชการเมืองตะกั่วทุ่ง ได้ถึงแก่กรรมลง ประจวบกับได้มีการปฏิรูปการปกครองของประเทศไทย โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ตราพระราชบัญญัติฉบับนี้ จึงเข้าใจว่า เมืองตะกั่วทุ่งได้ถูกยุบเปลี่ยนเป็นอำเภอตะกั่วทุ่ง แต่คงไม่ได้ยุบในทันทีทันใดในขณะนั้น เพราะปรากฏว่า ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ แต่งตั้งให้หลวงยศภักดีเป็นผู้รักษาเมืองตะกั่วทุ่ง ต่อไปอีกเป็นเวลา 2 ปี แล้วเมืองตะกั่วทุ่งก็ถูกยุบลงเป็นอำเภอ ขึ้นต่อเมืองพังงา ในปี พ.ศ. 2442 มีสถานที่ราชการคือ ที่ว่าการอำเภอตะกั่วทุ่ง ตั้งอยู่ที่ตำบลกะโสม จนกระทั่งถึงปัจจุบัน เจ้าเมืองคนสุดท้ายของอำเภอตะกั่วทุ่งคือ พระบริสุทธิโลหภูมิมินทราธิบดีดังปรากฏในสำเนาประกาศพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ แต่งตั้ง
พระบรมราชโองการ
ให้นายเล่ห์อาวุธ มหาดเล็กหุ้มแพร เวชฤทธิ์ เป็นพระบริสุทธิโลหภูมิมินทราธิบดี ผู้ว่าราชการเมืองตะกั่วทุ่ง ขึ้นแก่เมืองตะกั่วป่า ถือศักดินา 3000 ได้บังคับบัญชาปลัดยกกระบัตร กรมการ แลราษฎรบันดาอยู่ในเขตรแดนเมืองตกั่วทุ่งทั้งสิ้น ตามที่ผู้ว่าราชการเมืองตกั่วทุ่ง แต่ก่อนได้บังคับมานั้น แลให้บังคับบัญชาพระยาเสนานุชิตสิทธิสาตรามหาสงครามสยามรัฐภักดีพิริยพาห ผู้สำเร็จราชการเมืองตกั่วป่าแต่ที่เป็นยุติธรรมแลชอบด้วยราชการ จงเว้นการควรเว้นหมั่นประพฤติการควรประพฤติแลรักษาความซื่อสัตย์สุจริตต่อกรุงเทพมหานคร ตามอย่างธรรมเนียมผู้ที่อยู่ในตำแหน่งเช่นนี้ จงเจริญศุขสวัสดิ์ ทำราชการตั้งแต่บัดนี้เทอญ ตั้งแต่ ณ วัน ๔ ฯ ๒ ค่ำ ปีขาล ........(ข้อมูลจางเลือนราง).....ศักราช ๑๒๔๐ เปนวันที่ ๓๖๘๗ ในรัชกาลปัตยุบันนี้ ฯ
สมเดจพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ ป.ร.
* * * * * * * * * * * |